Wees niet bang om te gaan

Campagneposter roepingenzondag 2021

Bovenstaande afbeelding is van de campagnefoto voor roepingenzondag. Vorige week kwam deze mij onder ogen en ik heb er met een aantal mensen uit mijn omgeving over gesproken. Wat roept het beeld bij je op? Wat zegt deze poster jou? Voordat ik daar verder iets over deel wil ik je vragen om zelf het beeld op je te laten inwerken en te registreren wat het jou zegt, wat het bij jou oproept.

Toen de poster mij onder ogen kwam was mijn eerste gevoel bevreemding. De bevreemding maakte dat ik verder keek. Ik zag een toerist, een voorbijganger met een rugzak en een drinkfles, een man in een een korte broek. Maar wat mij vooral bevreemde: een lege kale kerk, zonder mensen. Hoe langer ik er naar keek en kijk hoe vreemder ik het beeld ga vinden. Wat is een kerk zonder mensen? En wat zegt dit – het gaat om roepingenzondag – over het priesterschap of het broeder of zuster zijn? Geroepen zijn is toch door God en voor de mensen? Dat wij op aarde handen en voeten geven aan zijn rijk?

Deze roepingenzondag wordt ook wel de zondag van de goede herder genoemd, naar de lezing van de dag uit Johannes 10 (11-18). De goede herder kent zijn schapen en geeft zijn leven voor de schapen. Jezus is de goede herder en in Zijn naam zijn er herder in de Kerk, in de kerken en daarbuiten, die worden uitgezonden om hun leven te geven voor de mensen. Die lege kerk, een kerk zonder schapen – wat een treurnis. Dáár heb je volgens mij als herder niet zoveel meer te zoeken. Jezus ging op zoek naar de schapen en als herder zijn wij geroepen om als Jezus op zoek te gaan naar de mensen om in Gods Naam hen te leren kennen en ons leven voor hen te geven. De poster zegt niet bang te zijn en dichterbij te komen. Ik zou zeggen: Wees niet bang er op uit te gaan en wees er voor de mensen in Mijn Naam.

Vanmorgen zongen we in onze viering het lied: ‘Wil je opstaan en Mij volgen als Ik noem je naam?’ Dit lied spreekt mij aan in mijn roeping als zuster en dochter van Clara.

God ziet jou en mij en vraagt of wij onze gaven velerlei willen inzetten en dat wij daarbij hart hebben voor de mensen. Hij roept ons om Zijn beeld uit te dragen in de wereld. Het laatste couplet is mijn antwoord: Heer van liefde en van licht, vervul mij met uw Geest. Laat mij zijn op U gericht, en maak mij onbevreesd. Dat ik in uw voetspoor ga, uw ontferming achterna, en met lijf en ziel besta in U en Gij in mij.

Ik kan het niet zonder Zijn Geest. En Zijn weg gaan vraagt dat ik onbevreesd ben, dat ik niet bang bent in Zijn naam te spreken, ook – en misschien wel juist daar – waar anderen niet willen en kunnen horen omdat het zo haaks staat op hoe zij leven. Ik hoef daarbij niemand te overtuigen. Getuigen is genoeg, Zijn beeld uitdragen in de wereld en Liefde zijn waar liefdeloosheid heerst: in het verborgen en op ongewisse wegen. Laten we gaan!

Het is volbracht!

De 400 pagina’s van Tom Wright’s ‘Goede Vrijdag, de dag dat de revolutie begon’ zijn gelezen; het is volbracht. Maar vooral gaat de titel over wat Jezus heeft volbracht aan het kruishout. Dat lastige kruis, waar we vaak snel overheen gaan om het over Pasen te hebben, dat lastige kruis is de Plek waarop het volbracht wordt door Jezus Messias. Pasen is de eerste vrucht van Goede Vrijdag.

Wat is er nu eigenlijk volbracht op Goede Vrijdag? Jezus geeft als Messias van Israël, plaatsvervangend voor heel het volk, zijn leven. Zijn zelfopofferende liefde is de nieuwe macht die op de wereld wordt losgelaten. De Bijbel spreekt over Jezus dood ‘overeenkomstig de Schriften‘ en ‘ter vergeving van zonden‘. Binnen het hele verhaal van Israël krijgt het kruis zijn betekenis. De zonde is waar wij niet God aanbidden, maar afgoden – krachten en machten binnen de schepping zelf. Het doel van de zondenvergeving is dat mensen weer in staat zijn volledig beeld-dragende mensen in Gods wereld te zijn. De verbondsvernieuwing die aan het Kruis is volbracht herstelt ons en verzoent ons met God. In de Schriften lezen we ook dat de Messias aan het kruis gestorven is voor allen. Iedereen is vrij om tot Hem te komen.

Wij zijn bevrijd om datgene te zijn waarvoor we gemaakt zijn en het beeld van God te weerspiegelen, vooruitlopend op het moment dat God het werk voltooit en alles nieuw maakt. Alles wat er nodig is om te behoren tot die nieuwe schepping is dat wij ons afwenden van de afgoden waarvan de macht al gebroken is, en ons aansluiten bij het vieren van Jezus’ overwinning. Wright wijst op het opstanding en vergeving als karakteristieke kenmerken van de nieuwe schepping. De nieuwe manier van mens-zijn die met de kruisdood van start is gegaan begint met vergeving: Gods vergeving voor hen die zich afwenden van hun verslagen afgoden; en de vergeving die Jezus’ volgelingen in zijn naam en door zijn Geest aanbieden aan ieder die hun onrecht aandoet. Het evangelie van Jezus Messias is een oproep om te geloven dat de macht van de zelfgevende liefde, onthuld aan het kruis, echt is. Wright benadrukt dat de missie van de christenen kruisvormig is. We zullen ons eigen kruis moeten opnemen om Hem te volgen. Dat vraagt zelfverloochening en dat wij machthebbers de waarheid durven zeggen, vooral daar waar mensen geen enkele macht hebben. Zelfgevende liefde zal altijd lijden. De machten, hoewel verslagen, weten nog altijd miljoenen mensen te knechten. Als christenen zijn wij geroepen hierin te spreken en handelen als God, als beeld-dragers van Gods liefde, zoals die ons geopenbaard is aan het kruis.

Zalig pasen!

Zuster Marianne

Geroepen om werkelijk mens te zijn

Wright noemt een aantal vergissingen die zijn inziens de theorie over het kruis ten nadele hebben beïnvloed. De eerste vergissing: de aanname dat de mens hulp nodig heeft ‘om naar de hemel te gaan’. In het nieuwe testament lezen we over Gods voornemen ‘om alles in de hemel en op aarde onder één hoofd te brengen’, namelijk de Messias. Het doel is niet de hemel, maar een vernieuwde roeping binnen Gods vernieuwde schepping.

De Bijbel biedt geen werkcontract (een moraalcode waaraan wij ons te houden hebben en waar overtreding bestraft wordt met de dood), maar een roepingsverbond: de roeping om werkelijk mens te zijn, met echt menselijke taken die tot het doel van de Schepper met zijn wereld behoren. De voornaamste taak: ‘beelddragen’ als rentmeesters van de schepping. Moraal is belangrijk, maar is niet het hele verhaal. Mensen zijn geroepen tot verantwoordelijkheid en gezag binnen en over de schepping, maar ze hebben hun roeping ondersteboven gekeerd door hun aanbidding en aanhankelijkheid aan krachten en machten binnen de schepping zelf te geven. Dit noemen we afgodendienst. Het gevolg is verslaving en tenslotte de dood.

De dood van Jezus verzoent mensen met God en brengt vernieuwing van hun menselijke roeping. Zonde is dat mensen falen in hun roeping met alle gevolgen vaan dien. Het probleem is niet dat mensen zich misdragen en straf moeten krijgen. Het probleem is dat hun afgoderij, die tot uiting komt in de zonde, heeft geresulteerd in slavernij voor henzelf en de hele schepping. De dood is het intrinsieke gevolg van de zonde, niet een willekeurige strafmaatregel.

Tot zover Tom Wright in Goede Vrijdag, de dag dat de revolutie begon, (Franeker 2016)

Wat mij raakt in het verhaal van Wright is dat hij spreekt over een roepingsverbond, en over de roeping van de mens om beelddrager te zijn, het beeld van God op aarde te leven. Het haalt de angel voor mij uit de meer gebruikelijke christelijke uitleg met een meer moralistische insteek en een hemel voor ‘goede’ mensen en een hel voor de ‘kwade’ mensen. De zonde zit in ons allemaal en het gaat daarbij niet om wat we hebben op te biechten aan dingen die we hebben misdaan, het gaat om de afgoderij – dat we niet op God vertrouwen maar op krachten of machten binnen de schepping zelf. Op het moment dat we ons daarvan afkeren en ons weer laten leiden door God, verliest de zonde zijn kracht en macht.

Waar Clara van Assisi haar zusters oproept dagelijks in de Spiegel te kijken, waarbij Christus zelf de spiegel is, dan raakt dat voor mij aan deze roepingsverbond en het beelddrager zijn.

Wat zijn mijn afgoden? Een goede vraag om in deze veertigdagentijd over na te denken. Dat mijn vasten daarop gericht mag zijn: dat ik mij onthoud van de dingen die voor mij een afgod zijn en mij toewend naar God, tot Hem die mij oproept om werkelijk mens te zijn,  beelddrager van God op aarde.

Tot lof van God. Amen

Nieuwe moed, telkens weer

Vanmorgen werd ik in de eucharistieviering geraakt door een vers uit Psalm 138:

‘Wanneer ik tot U riep, hebt Gij mij steeds verhoord, Gij hebt mij altijd nieuwe moed gegeven.’

Ja, nieuwe moed en telkens weer: nieuwe moed om door te gaan en te blijven vertrouwen op Gods weg met mij. Verwonderd en dankbaar hoe zo’n psalmvers dan ineens binnenkomt en je laat gewaarworden hoe trouw God met mij is meegegaan.

Hij was er bij, ook wanneer ik dat niet in de gaten had. Mensen hebben mij onverwacht en keihard laten vallen en hebben mij buitengesloten, maar God was er door alles heen bij en heeft mij, naast nieuwe moed, ook nieuwe mensen gegeven. En ik heb het aangedurfd, de moed gehad, om mensen te blijven vertrouwen. De meeste mensen zijn ook te vertrouwen!

Een levensweg lang
trouwe metgezel
roepende
en antwoord gevend
U met mij
en ik met U
mij moed gevend
telkens weer
nieuwe moed
om mijn weg met U te gaan
gisteren
heden
vandaag
Amen.

Worstelend met het kruis

Als zusters van de Feminae Pacis lezen we dit jaar in de veertigdagentijd het boek ‘Goede Vrijdag’ van Tom Wright. Deze blog is naar aanleiding van de inleidende hoofdstukken.

De inleiding van Tom Wright doet ons nadenken over het kruis en stelt vragen bij het waarom van het kruis. Heb jij iets met het kruis? En zo ja, wat? Het kruis heeft mij altijd geraakt. Op Goede Vrijdag heb ik menigmaal huilend bij het kruis gezeten, geraakt door het lijden van Jezus. Voor christenen is het dragen van een kruis iets gewoons, zo ook het ophangen van een kruis met of zonder corpus. De gruwelijkheid van dit moordwapen ontgaat ons daarbij. Wright beschrijft de gruwelijkheid en, al wist ik dat, het was toch goed om het mij te realiseren. Maar ook hoe de betekenis van het kruis door de geschiedenis heen is veranderd. Het kruis was, en is soms nog, voor mensen een symbool van angst vanwege de vervolging van joden en andersgelovigen door de christenen; of denk aan het misbruik van kinderen door priesters in onze recentere geschiedenis. Ook het beeld van God als een bloeddorstige tiran kan angst oproepen.

Wright neemt mij mee in een worsteling met het kruis, toen en nu. Wat is God voor een vader als hij zijn Zoon op zo’n gruwelijke wijze laat lijden? Had dat niet anders gekund? En hoezo heeft Jezus voor mijn zonden zo geleden? Persoonlijk heb ik daar altijd wel moeite mee en kan ik het moeilijk uitleggen. Ik praat dan meestal maar na wat ik daarover heb geleerd. Is de dood van Jezus een voorbeeld van hoe de God van de Bijbel geweld gebruikt om zijn doel te bereiken? En wat zegt dat dan over de rechtvaardiging van geweld gebruikt door christenen? Het kruis als overwinning van het kwaad en als openbaring van Gods liefde roept allerlei vragen op. En is het kwaad overwonnen? Het kwaad lijkt gewoon door te gaan.

Voordat Wright met zijn uitleg start, behandeld hij in vogelvlucht het kruis in de context van de eerste eeuw, de Grieks Romeinse wereld van de late oudheid. Deze wereld was er een van toorn en wapens. In de antieke wereld was kruisiging de manier om iemand te onteren en te doden. Het was het gruwelijkste lot dat een mens kon bedenken. De zweepslagen waren standaard en dienden om het slachtoffer te verzwakken en was onderdeel van de publieke vernedering. Midden in het gedicht in de Filippenzen-brief (Fil. 2, 8b) staat: ‘thanatou de staurou’ – ‘tot in de dood aan het kruis’. Het deel daarvoor is een afdaling. Jezus is dus afgedaald naar het diepste punt dat voor mensen bereikbaar was. De kruisiging was de ‘voorkeursdood’ voor slaven en opstandelingen.

De gedachte ‘sterven voor iemand anders’ was bekend vanuit de antieke heidense literatuur. In de Joodse wereld was deze gedachte onbekend. In de heidense literatuur stierven diegenen een roemvolle dood. De kruisdood was en is geen roemvolle dood.

Wright geeft in de loop van zijn boek een eigen uitleg. Het is één van de visies die er zijn. Zonder nu al de andere overboord te doen, wil ik ontdekken hoe de visie van Wright mij aanspreekt (of juist niet) en of daarin een (gedeeltelijk) antwoord komt op mijn vragen en worstelingen. Wright is een nieuwtestamenticus, die het nieuwe testament leest in het grote verhaal van het oude testament, en die zich in zijn uitleg baseert op de Schriften.

Hoe past het kruis in het brede verhaal van herschepping? In het Bijbelse model wordt het ware mens-zijn, drager van Gods-beeld, verhinderd door de zonde en de achterliggende afgoderij. Dat werkt hij verder uit in het volgende deel.

Veertigdagentijd 2021

Vandaag begint de veertigdagentijd. Als feminae pacis lezen we samen het boek ‘Goede Vrijdag, de dag dat de revolutie begon’ van Tom Wright. En in ons avondgebed lezen we het Bijbelboek Apocalyps of Openbaringen. In 2015 heb ik dat eerder gedaan en mijn blogs daarover kun je teruglezen of als pdf downloaden. 

https://zustermarianne.files.wordpress.com/2018/02/onthulling-veertigdagen-op-weg-met-de-apocalyps.pdf

Over de lezing van het boek van Tom Wright hoop ik regelmatig een blog te schrijven.

Voor nu wens ik al mijn volgers een gezegende en goede veertigdagentijd!

 

Iedereen is naar U op zoek!

Jezus geneest. Jezus drijft demonen uit. Het Rijk Gods is nabij, goed nieuws brengt Hij.

Iedereen is naar Hem op zoek! De mensen klampen zich wanhopig aan Jezus vast. Maar Hij gaat verder om te doen wat zijn God en Vader van Hem vraagt.

Wie zoekt Jezus vandaag nog? Klampt zich wanhopig aan Hem vast?

Wat blijft: Jezus geneest, Jezus drijft demonen uit, het Rijk Gods is in Hem nabij.

Laten we gaan – Hem achterna, niet wanhopig zoekend aan Hem vastgeklampt, maar in vertrouwen – Hem achterna!

Een nieuw begin

Gisteren heb ik naar de inauguratie van president Joe Biden gekeken. Ik was ontroerd door de plechtigheid en door de woorden die er klonken. Met deze nieuwe president klinkt er een nieuw geluid: een nieuw en hoopvol begin! En daartoe roept Biden ook op, om een nieuw begin te maken. De woorden die dit nieuwe kleuren zijn:

• Luisteren naar elkaar
• Elkaar horen, zien
• Respect tonen
• Niet elk meningsverschil is een aanleiding voor totale oorlog
• Hou op met schreeuwen en breng de kalmte terug
• De waarheid verdedigen en leugens verslaan
• Eenheid

Natuurlijk zijn dit woorden en zal het niet eenvoudig zijn, maar de intentie is duidelijk en ontroerd mij. Op een bepaalde manier moest ik ook terugdenken aan het moment dat Jorge Bergoglio, als paus Franciscus, voor het eerst de mensen toesprak: niet vanuit macht, maar als een nederige dienaar. Beiden zijn mannen op leeftijd, in de ogen van veel mensen te oud om een dergelijke functie te vervullen. Naast oud zijn het echter vooral wijze mannen met levenservaring. En beiden zijn gelovige mensen, die het aandurven om nieuw te denken en bij wie het dienen voorop staat (niet de macht).  Ik denk dat wij dergelijke leiders nodig hebben om het visioen van vrede levend te houden en ook werkelijk stappen van vrede te kunnen zetten met elkaar. Dat begint met het zien en horen van de ander, met respect en de intentie de ander niet te beschadigen.

Geïnspireerd door Biden en Franciscus wil ook ik, op de plek waar ik leef en werk, mijn bijdrage leveren: staan voor de waarheid en voor de  ontmaskering van de leugen. Als ik in het boek ‘Navolging’ van Dietrich Bonhoeffer lees (en die lees ik), over de weg van de navolging van Christus, of in het Evangelie dan zie ik prachtige paralellen. Als christen ben ik blij met Joe Biden. Ik bid voor hem en wens hem Gods zegen toe in werk en leven en ik hoop dat velen met hem  dat nieuwe begin aandurven. Tot lof van God en tot zegen van de wereld.

God kan het niet alleen. Doe je mee?

De evangelielezing van vanmorgen laat Jezus als jongeman terugkeren naar zijn geboorteplaats. In de tempel leest Hij uit de profeet Jesaja:

‘De Geest van de Heer rust op mij, want hij heeft mij gezalfd.
Om aan armen het goede nieuws te brengen heeft hij mij gezonden,
om aan gevangenen hun vrijlating bekend te maken
en aan blinden het herstel van hun zicht,
om onderdrukten hun vrijheid te geven,
om een genadejaar van de Heer uit te roepen.’

(Lc. 4, 18-19; vgl Jes. 58, 6; 61, 1-2)

Na de lezing zegt Jezus: ‘Vandaag hebben jullie deze schrifttekst in vervulling horen gaan.’ (Lc. 4, 21b)

Jesaja 58, 1-14 gaat over het waarom van het uitblijven van Gods beloften. Het volk is teleurgesteld dat ze zo weinig van Gods aanwezigheid merken. De profeet vindt dat het volk zelf daar een eigen rol in speelt. (NBV Studiebijbel, Haarlem 2019, blz. 1130).

In onze tijd hoor ik vaak van mensen dat ze er niet meer in geloven, in die mooie beloftes van God. Ieder jaar vieren we kerstmis en de wereld blijft een grote ellende. Hoezo goed nieuws, hoezo vrijheid?

Jesaja wijst op het ware vasten en het echte dienen van God, zonder dat is geen heil te verwachten. (Tekst voor Tekst, Zoetermeer, 1987, blz. 452) Als geloven is verworden tot vorm, tot het doen van de gebeden en het op zondag naar de synagoge of kerk gaan, maar op ons dagelijkse doen en laten weinig of geen invloed heeft, dan blijft het inderdaad ellende, niet omdat God het laat afweten, maar omdat wij dat doen.

De lezing van vandaag roept mij op om daadwerkelijk mij in te zetten voor Gods Koninkrijk, dat Rijk waar de arme en de gevangene, de blinde en de onderdrukte bestaansrecht hebben en kunnen openbloeien. God kan het niet alleen. Ook wij mogen ons gezalfd weten als kinderen van de Heer en gaan om te doen wat Hij gedaan heeft. Doe je mee?

‘Hier ben Ik’ komt eraan

4e week van de Advent

De lezing van vandaag is het begin van de 4^e profetie van Jesaja over de Knecht des Heren (Tekst voor Tekst, 1987, Zoetermeer). De komende dagen naar Kerst lezen we uit Jesaja, donderdag onderbroken door Psalm 2. In deze blog neem ik Jesaja 51, 17-52, 12 als uitgangspunt.

Jes. 51, 17-23 (gisteren)
Word wakker, word wakker, Jeruzalem, sta op! De HEER heeft je laten drinken uit de beker van zijn toorn; je hebt uit die kelk gedronken, de beker die je zo heeft bedwelmd tot de bodem leeggedronken. Er is niemand die je leidt, geen van de kinderen die je hebt gebaard; niemand die je bij de hand neemt, geen van de kinderen die je hebt grootgebracht. Dubbel ongeluk heeft je getroffen: verwoesting en rampspoed – wie zal je beklagen? honger en geweld – wie zal je troosten? Je kinderen zijn bezweken; als een antilope gevangen in een net, zo liggen ze op elke straathoek, overweldigd door de toorn van de HEER, verlamd door de dreiging van je God. Daarom, luister hiernaar, ongelukkige, jij die beschonken bent, maar niet door de wijn. Dit zegt je God, de HEER, de God die het opneemt voor zijn volk: Ik neem de bedwelmende beker uit je hand, de kelk, de beker van mijn toorn, je hoeft er niet meer uit te drinken. Ik geef hem aan hen die jou kwelden, die je het bevel gaven: ‘Ga liggen, dan lopen we over je heen!’ En je maakte je rug als de grond, een weg waarover men kon gaan.

Jes. 52, 1-6 (vandaag)
Ontwaak, ontwaak, Sion, en bekleed je met je kracht! Bekleed je met je pronkgewaad, Jeruzalem, heilige stad. Nooit meer zul je worden betreden door wie onbesneden is, of onrein. Klop het stof van je af en sta op, Jeruzalem, neem plaats op de troon. De ketenen om je hals zijn losgemaakt, gevangen vrouwe Sion. Want dit zegt de HEER: Voor niets zijn jullie verkocht, zonder geld koop ik jullie weer vrij. Dit zegt God, de HEER: Ooit trok mijn volk naar Egypte om daar als vreemdeling te leven, maar in Assyrië werd het zonder meer uitgebuit. Wat win ik daar nu bij? – spreekt de HEER. Voor niets is mijn volk weggenomen, hun leiders weeklagen – spreekt de HEER –, dag in dag uit wordt mijn naam bezoedeld. Daarom, op die dag, zal mijn volk mijn naam kennen, beseffen dat ik het ben die zegt: ‘Hier ben ik.’

Jes. 52, 7-12 (1^e Kerstdag)
Hoe welkom is de vreugdebode die over de bergen komt aangesneld, die vrede aankondigt en goed nieuws brengt, die redding aankondigt en tegen Sion zegt: ‘Je God is koning!’ Hoor! Je wachters verheffen hun stem, samen barsten ze uit in gejuich, want ze zien het met eigen ogen: de HEER keert terug naar Sion. Breek uit in gejubel, ruïnes van Jeruzalem, want de HEER troost zijn volk, hij koopt Jeruzalem vrij. De HEER ontbloot zijn heilige arm ten overstaan van alle volken, en de einden der aarde zien hoe onze God redding brengt. Weg! Ga weg! Ga daar weg! Raak niets aan dat onrein is. Jullie die het heilige gerei van de HEER dragen, ga daar weg en blijf rein. Maar jullie hoeven niet overhaast te gaan, jullie vertrek is geen vlucht, want de HEER gaat voor jullie uit, de God van Israël vormt je achterhoede.

Advent
Jesaja spreekt over de redding die ons is aangezegd door God die zijn naam eer aan doet: ‘Hier ben Ik!’ In een wereld vol duisternis wordt ons een altijd brandend licht aangekondigd, in een wereld vol dood en ellende wordt ons leven en geluk toegezegd, in een wereld vol oorlog en onmin, wordt ons een vrede beloofd die door geen oorlog kan worden tegengehouden. We mogen ons verheugen in zo’n God.

Het afgelopen jaar was voor veel van ons een jaar om snel achter ons te laten; verdriet en eenzaamheid, rouw en lijden. Het Kerstverhaal spreekt ons aan in ons verlangen naar licht, ons verlangen naar leven en ons verlangen naar vrede. Dat we, zittend op de puinhopen van ons leven, niet bij de pakken neerzitten en blijven geloven in dat visioen van vrede dat Jesaja ons aankondigt en in God die aanwezig wil zijn in ons leven en die ons menselijk nabij gekomen is in Jezus het Kind ons gegeven als Redder en Heer.